Hier volgt een interview afgenomen van de directeur en de leerkracht van een kind met Tourette.
Uit het gesprek blijkt vooral dat er met goede wil veel mogelijk is.

De directeur

Is dit de eerste leerling in het College waarvan bekend is dat hij het Tourette Syndroom heeft?
Zeker niet, er zijn al twee leerlingen in onze school geweest waarvan we wisten dat deze TS hadden. Zo hadden we hier een leerling met erg storende vocale en lichamelijke tics. Soms, wanneer het de leerkracht een beetje te veel werd, kwam deze leerling naar mij toe en mocht hij wat klusjes doen. Na ongeveer 20 minuutjes, wanneer beiden een beetje tot rust waren gekomen, kon hij terug naar de klas.

Hoe en wanneer bent u op de hoogte gebracht van de symptomen van het Tourette Syndroom?
Dit was naar aanleiding van de eerste leerling ongeveer vijf jaar geleden. Als er een leerling met een probleem zich inschrijft in onze school, en de ouders brengen ons hiervan op de hoogte, wat niet altijd zo is omdat sommigen zich hiervoor schamen, neem ik contact op met het Centrum voor Leerlingen Begeleiding (CLB, het vroegere PMS) en vraag hen om mij in begrijpelijke taal de nodige informatie en documentatie te geven, bijvoorbeeld brochures of boeken.
Deze literatuur neem ik dan door. De leerkracht die de leerling het volgend jaar in zijn/haar klas krijgt wordt dan op de hoogte gebracht. Ik vraag of de leerkracht ermee akkoord gaat, want dit vraagt in sommige gevallen een grote inspanning van de leerkracht. Als je weet dat een leerkracht niet kan omgaan met dat type kind dan vraag je om moeilijkheden. Heel vaak, als er een probleem met een bepaalde leerling is, dan wordt de leerkracht hiervan al in juni op de hoogte gebracht zodat deze zich kan informeren en voorbereiden op het volgend schooljaar. Als het nodig is krijgen ze van mij hiervoor de nodige documenten maar meestal heeft de leerkracht die de leerling wil begeleiden de nodige beroepsfierheid om zichzelf te documenteren.

Hoe slaagt een grote school (400 ll. in lagere school 850 ll. in het secundair) er in om toch de kinderen individueel te begeleiden?
Men zegt heel vaak dat een leerling in een grote school een nummer is, ik ben ervan overtuigd dat een grote school juist omwille van de grootte meer mogelijkheden heeft. Concreet: stel dat er maar één vierde leerjaar is, waarin één leerkracht les geeft die niet openstaat voor deze problematiek. De leerling kan niet anders dan bij deze leerkracht een schooljaar doorbrengen ofwel moet hij van school veranderen met alle nodige aanpassingsproblemen.
Als je een grote school hebt dan heb je de mogelijkheid om een leerling te plaatsen met ernstige problemen zoals TS bij de leerkracht die het beste met dat bepaald probleem kan omgaan.
Zo kan je elk kind gerichter begeleiden. In een grote school heb je op die manier dus meer mogelijkheden.

Hebt u al nadelen ondervonden doordat er een kind met TS in uw school les volgt?
Neen, heel eenvoudig.
Na een heel schooljaar gewerkt te hebben met een leerling die heel veel souplesse van de leerkracht vraagt, zal deze misschien wel opgelucht zijn dat het grote vakantie is, maar nadelen zijn er niet.

In het lager onderwijs is er maar één leerkracht die samen met het kind werkt. In het secundair onderwijs echter moeten verschillende leerkrachten deze leerling begeleiden, verhoogt dit het probleem niet?
Dit is een heel groot probleem.
Wij proberen echter om voor de leerling samen met de leerkrachten een zo goed mogelijke oplossing te vinden. Om een voorbeeld te geven: enkele jaren geleden is hier op school een kind met autisme gekomen. Het was een verstandige jongen maar moeilijk handelbaar. Toen het bekend werd dat deze jongen autisme had, hebben we iemand gecontacteerd om ons hierover te informeren. Wij zijn met alle betreffende leerkrachten rond de tafel gaan zitten en hebben besproken op welke manier we deze leerling het beste konden begeleiden.
Nu zit deze jongen in het secundair en krijgt begeleiding door het GON project (Geïntegreerd onderwijs: het doel van deze voorziening is gehandicapten de kans te geven om gewoon onderwijs te volgen. Hiertoe wordt door het Departement Onderwijs voor enkele uren een extra leerkracht op school toegekend die de gehandicapte bijstaat.)
Op dit ogenblik zijn er weinig of geen problemen, deze jongen is trouwens zeer begaafd waardoor de nadelen die door zijn handicap teweeggebracht worden deels worden opgevangen.

De leerkracht

Kende u het Tourette Syndroom al voordat er een leerling met Tourette in uw klas kwam?
Ik kende het Tourette Syndroom alleen van naam, maar wat dat juist inhield niet.

Hoe hebt u zich voorbereid toen een kind me TS in uw klas kwam?
Toen ik wist dat er een kind met TS in mijn klas zou komen heb ik de informatie doorgenomen die door de moeder van de leerling werd bezorgd, nl. het boek 'Syndroom van Gilles de Tourette, een leidraad voor diagnostiek en behandeling', enkele folders van de Tourette vereniging, en het tijdschrift 'Het Tourettertje'. Ook heb ik de videofilm 'The Tic Code' en een educatieve video 'Ik ben een gewoon kind!'gezien.
Deze informatie was heel interessant, hierdoor heb ik een beter beeld gekregen wat TS eigenlijk inhoudt.
Ook heb ik een gesprek met de ouders en een gesprek met het kind zelf gehad. Ik vind deze voorbereiding zeer belangrijk. Om een voorbeeld aan te halen: het geschrift van een kind met TS is vaak slordig, omdat het kind zelf hier niet aan kan doen heeft het dan ook geen enkele zin om een slordig geschreven werk opnieuw te laten maken. Tenzij het echt onleesbaar zou zijn!

Welke aanpassingen moet u maken of waar moet u rekening met houden?
De leerling mag bijvoorbeeld altijd aan de zijkant zitten, zodat hij ruimte heeft. Wanneer hij straf krijgt is dit zeker geen schrijfstraf, maar een lees- of vertelstraf. Voor zijn geschrift maak ik ook een uitzondering, hij doet zijn best om zo verzorgd mogelijk te werken, dit is voor mij het belangrijkste.
Hij zal ook nooit misbruik maken van de situatie, het is voor hem belangrijk om zo min mogelijk af te wijken van zijn klasgenootjes. Zijn boekentas zal ik meestal nazien omdat hij het soms moeilijk heeft te plannen wat hij moet meenemen om thuis te werken.
Om diezelfde reden vul ik samen met hem zijn agenda in.

Onlangs heeft de leerling beslist dat hij zijn klasgenootjes wou vertellen dat hij TS heeft. Hoe hebt u dit ervaren?
Ik was opgelucht, in het begin van het schooljaar zag de leerling er tegen op dat zijn klasgenootjes zouden weten dat hij TS heeft. Het is belangrijk dat zo¹n kind zelf beslist wanneer hij zijn medeleerlingen inlicht.
In het begin van het schooljaar merkte ik weinig aan hem, maar nu is het heel duidelijk dat hij bepaalde tics niet meer wil of kan verstoppen. Dit zou een gevolg kunnen hebben als ook de leerlingen dit merken en hem hierom zouden beginnen uitlachen of pesten.
Ook was er een kans dat de leerlingen niet zouden begrijpen waarom ik de leerling met TS niet zou berispen voor een bepaalde handeling en de andere leerlingen wel. Bijvoorbeeld: de leerling met TS praat mij bijna de hele tijd na, het lijkt dan alsof hij aan het praten is met zijn buurman en niet aan het opletten. Dit is iets dat in zijn geval bij TS hoort.
De anderen mogen uiteraard niet praten in de klas.
Dit verschil duidelijk maken aan leerlingen is uiteraard moeilijk als ze niet weten wat er aan de hand is.

Hoe is het verlopen wanneer de leerling zijn klasgenootjes heeft ingelicht over het TS?
Dit is heel positief verlopen, ik had één uur vooropgesteld om het probleem samen met de leerlingen te bespreken, maar omdat ze heel geïnteresseerd waren en doordat ze zoveel vragen hadden zowel naar mij toe als naar de leerling is dit tot twee uur uitgelopen.
Ook kwam tijdens dit gesprek tot uiting dat de leerlingen al enkele zaken hadden gemerkt en het dus tijd werd dat het verteld werd.De leerlingen hebben hieruit geleerd dat we een klasgroep zijn en dat we er zijn om hem te helpen. Niet enkel in de klas maar ook als er bijvoorbeeld problemen moesten komen op de speelplaats. Ze zetten zich hier heel hard voor in !